Antykorupcja

Antykorupcja – fundament rozwoju

Korupcja jest jednym z największych zagrożeń i niebezpieczeństw XXI wieku.

Nie tylko dla obrotu gospodarczego, ale także praw, wolności i swobód obywatelskich, a przede wszystkim dla prawidłowego rozwoju przedsiębiorstwa, gospodarki, sprawności działania administracji państwowej, a w konsekwencji całego państwa.

Na przestrzeni lat, zjawisko korupcji doczekało się szeregu definicji i interpretacji. Co stanowi nie lada wyzwanie z perspektywy jej efektywnego zwalczania.

Percepcja, a także zrozumienie istoty, skali oraz problemu jakim niewątpliwie jest przestępstwo korupcji,  wiąże się z rozbieżnościami natury interpretacyjnej. Bowiem czyż nie jest tak, iż oburza nas wszystkich gdy słyszymy o korupcji urzędników państwowych, ludzi świata biznesu, ale jednocześnie odczuwamy satysfakcję gdy udało się “załatwić sprawę po naszej myśli”.

W psychologii, poczynając od klasycznego modelu Freuda, zjawisko to nazywane jest – wyparciem 1) http://www.psychologia.edu.pl/slownik/id.wyparcie/i.html

Podążając w ślad definicji, wyparciem nazywamy:

czynności psychiczne funkcjonujące w celu ochrony jednostki przed myślami, impulsami i wspomnieniami, które mogłyby wywołać lęk, obawę lub poczucie winy, gdyby stały się świadome.

Zapewne związane jest to z zjawiskiem skali. Uznajemy za rzecz błahą, powszechnie akceptowalną i zupełnie normalną, odwdzięczenie się osobie, która ułatwiła nam załatwienie sprawy urzędowej, zapewniła lepszą opiekę w szpitalu dla osoby najbliższej czy też pomogła w załatwieniu pracy dla naszego potomstwa.

Zwalczanie korupcji a organizacje międzynarodowe

Większość społeczeństwa, właśnie poprzez wspomniane powyżej zjawisko wyparcia, nie klasyfikuje tego typu zachowań jako noszące znamiona korupcji. Uważa je za rzecz absolutnie normalną, tak zakorzenioną w powszechnej świadomości, iż refleksja nad brakiem zgodności z prawem, uchodzi za aberrację.

Pani Małgorzata Wypych z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w soim opracowaniu pt. „Czym jest korupcja” 2)http://www.batory.org.pl/ftp/program/przeciw-korupcji/publikacje/czym_jest_korupcja.pdf   konstatuje:

Wydaje się, że w społeczeństwie, które uznaje, iż korupcja jest po prostu częścią rzeczywistości w jakiej ludzie żyją, rodzi się niemoc i brak wiary w skuteczne instrumenty i metody walki z tym zjawiskiem.

Nie sposób nie zgodzić się z autorką, owa niemoc, przyzwolenie, akceptacja i brak sprzeciwu wobec tego typu zachowań właściwie wyklucza skuteczną walkę z zjawiskiem korupcji, jako takim.

Organizacje i instytucje międzynarodowe, włączając w to Organizację Narodów Zjednoczonych, a także Radę Europy już u schyłku XX wieku, podjęły szereg działań mających na celu przeciwdziałanie przestępstwu korupcji. W tym celu w dniu 6 listopada 1997 roku, Komitet Ministrów Rady Europy uchwalił Rezolucję nr (97) 24 3)https://antykorupcja.gov.pl/ftp/pdf/Rezolucja_Rady_Europy_Nr__97__24_w_sprawie_dwudziestu_zasad_wiodacych_w_walce_z_korupcja.pdf   w sprawie dwudziestu zasad wiodących w walce z korupcją.

W treści dokumentu, jego autorzy stwierdzają, iż:

“korupcja stanowi poważne zagrożenie dla podstawowych zasad i wartości Rady Europy, podważa zaufanie obywateli do demokracji, prowadzi do erozji praworządności, stanowi zaprzeczenie praw człowieka oraz utrudnia rozwój społeczny i ekonomiczny”.

Liczba regulacji międzynarodowych, traktujących o problematyce zwalczania zachowań korupcyjnych, systematycznie się zwiększa. Warto przytoczyć choćby Konwencję Narodów Zjednoczonych Przeciwko Korupcji, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 31 października 2003 r. 4) http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20070840563/O/D20070563.pdf .

Również Polska, jako kraj członkowski, zarówno Organizacji Narodów Zjednoczonych jak również Rady Europy, systematycznie od kilkunastu lat przykłada większą uwagę na tematykę przeciwdziałania korupcji.

Wystarczy wspomnieć choćby uchwalony stosunkowo niedawno Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata 2018 – 2020 5) https://antykorupcja.gov.pl/ak/rppk-2018-2020/12896,RPPK-20182020.html . Będący efektem wspólnych prac Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Czy też inicjatywy legislacyjne mające na celu nowelizację ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary tudzież Ustawę o CBA.

 

Żródło grafiki: https://pixabay.com/pl/photos/domino-gra-korupcji-biznes-661758/

 

Jednakże skuteczne i efektywne minimalizowanie ryzyka wystąpień zachowań  korupcyjnych, zarówno w sektorze prywatnym jak i publicznym nie może ograniczać się wyłącznie do inicjatyw legislacyjnych czy to na poziomie lokalnym czy też globalnym.

Kluczem jest praca nad zmianą postrzegania korupcji, jej skali oraz zwiększenie świadomości społeczeństwa.

Tutaj rozróżnić możemy dwa obszary, które wzajemnie się przenikają i bez których istnienia, zmiana percepcji wydaje się być niemożliwą. Mowa tutaj o działalności państwa i jego instytucjach konstytuujących pierwszy z wspomnianych obszarów. Państwo, dzięki licznym instrumentom oddziaływania na społeczeństwo, musi odgrywać nadrzędną rolę w budowaniu właściwych postaw społecznych. To właśnie państwo, poprzez swoje instytucje powinno działać i postępować w myśl zasady “lead by example“. Instytucje i organy administracji państwowej jak również samorządowej powinny być wzorem transparentności, uczciwości i integralności w ramach podejmowanych działań. 

Drugim z obszarów, również nie bez znaczenia dla końcowego sukcesu, mającym unikalną możliwość bezpośredniego oddziaływania na jednostkę społeczną, są podmioty sektora prywatnego (pracodawcy, organizacje pożytku publicznego, stowarzyszenia). Tworzenie kultury organizacyjnej czy też korporacyjnej opartej na wspomnianych powyżej wartościach, stanowi niebagatelną wartość dodaną z punktu widzenia budowania świadomego i uczciwego społeczeństwa.

Antykorupcja – rola i zadania compliance

Rolą compliance, w sytuacji gdy rozpatrujemy tę funkcję jako jednostkę wewnątrz organizacji, jest zarządzanie ryzykiem braku zgodności z prawem. Poprzez tę definicję rozumiemy nie tylko zadania kontrolne, nadzorcze, ale także doradcze, szkoleniowe oraz uświadamiające.

Praca compliance officera w odniesieniu do materii przeciwdziałania zachowaniom korupcyjnym tudzież łapówkarstwu, stanowi swego rodzaju „pracę u podstaw”, niesłychanie istotną dla zmiany powszechnej świadomości i percepcji w odniesieniu do zachowań korupcyjnych. W maju ubiegłego roku na łamach portalu internetowego „Prawo.pl”, ukazał się wywiad z p. Radosławem Wywiałem, Compliance Officerem w Man Truck & Bus. W tej krótkiej rozmowie wskazano, kluczowe z mojego punktu widzenia, podejście do rzetelnej i efektywnej polityki antykorupcyjnej:

 „tzw. 3K, czyli kompetencje, komunikację i konsekwencję. Kompetencję to przygotowanie rozwiązań na miarę każdej organizacji. Komunikacja to szkolenia. Każdy pracownik powinien wiedzieć, co ma robić, a po trzecie, gdy popełni błąd mieć pewność, że poniesie konsekwencje.”

6)https://www.prawo.pl/biznes/polityka-antykorupcyjna-kogo-dotyczy-i-jak-powinna-wygladac,423386.html

Kompetencje, komunikacja, konsekwencja. Trzy filary, na których należy oprzeć budowę właściwej postawy społecznej, stojącej w zdecydowanej sprzeczności do zachowań korupcyjnych.

Wdrożenie polityki antykorupcyjnej, składającej się z szeregu regulacji wewnętrznych (polityka przeciwdziałania łapownictwu i korupcji, polityka oraz procedura dotycząca prezentów, upominków oraz wyrazów gościnności) stanowi jedynie część większego procesu jakim jest minimalizacja ryzyka wystąpienia zachowań korupcyjnych. Prowadzenie regularnych szkoleń, kampanii informacyjnych, uświadamiających, a także konsekwentne odwoływanie się do jasno określonych zasad i wartości w oparciu o które swą działalność prowadzić ma dany podmiot, zezwala na przede wszystkim minimalizowanie ryzyka braku zgodności z powszechnie obowiązującym prawem, ale także stanowi nieopisaną wartość dodaną z punktu widzenia budowania świadomości społecznej.

Jesteśmy w przededniu opublikowania raportu Transparency International – „Corruption Perception Index” za ubiegły rok 7)https://www.transparency.org/news/pressrelease/media_advisory_corruption_perceptions_index_to_be_published_on_23_january_2  .

Wyniki raportu zostaną przedstawione oraz omówione w trakcie Światowego Forum Ekonomicznego trwającego właśnie w szwajcarskim Davos. Raport przygotowywany przez Transparency International nie ma charakteru plebiscytu czy też konkursu, jednakże mówi on wiele o kondycji zarówno całego państwa, jego gospodarki, ale także organizacjach biorących udział w obrocie gospodarczym.

Rzetelna, konsekwentna, systematyczna i skrupulatna praca u podstaw, mająca na celu eliminację zachowań nieetycznych, korupcyjnych, niezgodnych z powszechnie obowiązującym prawem, a przede wszystkim własnym sumieniem, powinna stanowić drogowskaz dla nas wszystkich.

Postępowanie w sposób uczciwy i transparentny jest kluczową i niezastąpioną wartością. Uczciwość jest najcenniejszym atrybutem organizacji, a także bezcenną cechą każdej osoby. Przede wszystkim jest ona jednak niezastąpionym elementem składowym dla społeczeństw i państw dążących do rozwoju.

Rex Tillerson

 

LinkedIn
LinkedIn
Share
Instagram
error: