-
Quo vadis compliance? Czyli o (braku) zgodności na polskim rynku słów kilka.
Compliance (pol. zgodność) wywodzące się z łacińskiego complere wciąż nie doczekało się jednolitej definicji w ramach polskiego systemu prawnego. Posiłkujemy się tymi przedstawionymi w ramach rozwoju sektora finansowego. Mnie osobiście najbliżej do tej przedstawionej w 2005 r. przez Komitet Bazylejski, która definiuje to pojęcie jako: ryzyko sankcji prawnych bądź regulaminowych, materialnych strat finansowych lub utraty dobrej reputacji, na jakie narażona jest organizacja w wyniku niezastosowania się do ustaw, rozporządzeń, przepisów czy przyjętych przez siebie standardów i kodeksów postępowania mających zastosowanie w jej działalności. Definicja ta wskazuje także w sposób pośredni gradację ryzyka, jak i hierarchizację zadań funkcji compliance w ramach organizacji, zgodną z podejściem, które niejednokrotnie podkreślał KNF choćby w Komunikacie w sprawie roli znaczenia realizacji przez zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji funkcji zgodności z przepisami z dnia 20 sierpnia 2018 r., w którym zwraca uwagę na fakt, iż: „obserwuje się zjawisko, iż komórki…
-
Polish Foreign Corrupt Practices Act potrzebny od zaraz
„No i co uważasz? Moim zdaniem, według mnie kilka niedociągnięć jest.” To dialog z jednej z polskich komedii, ale i wielce prawdopodobna transkrypcja rozmowy pomiędzy członkami Grupy Roboczej ds. Przekupstwa w Międzynarodowych Transakcjach Handlowych (OECD Working Group on Bribery ), przeprowadzającej 4 fazę ewaluacji polskiego systemu prawnego. W dniu 15 grudnia 2022 r. OECD opublikowało raport podsumowujący kolejną ocenę skuteczności polskiego systemu w zwalczaniu zjawiska korupcji i łapownictwa transgranicznego. Lektura tego dokumentu nie napawa optymizmem. Raport bardzo celnie punktuje niedociągnięcia oraz ewidentne braki oraz luki w polskim systemie prawnym w szczególności w zakresie przeciwdziałania korupcji, odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a także ochrony sygnalistów. Przytoczony powyżej dialog to niestety śmiech przez łzy mając na uwadze fakt, iż rekomendacje przedstawione przez OECD w dużej mierze dotyczą tych samych obszarów, które zostały zasygnalizowane jako niekompletne lub niewłaściwe…
-
Brak świadomości społecznej a wymogi AML
Od kilku dni w mediach społecznościowych szerokim echem odbija się zdjęcie wpłatomatu jednego z polskich banków, na którego ekranie wyświetlony został komunikat o konieczności wskazania źródła pochodzenia gotówki wraz z wyrażeniem zgody na kontakt ze strony banku w celu dodatkowej weryfikacji. To ten moment kiedy regulacje, których funkcjonowanie i wymogi szeroko znane i opisywane w monografiach, publikacjach i portalach takich jak Linkedin, bezpośrednio dotykają “Kowalskiego”. Wówczas następuje weryfikacja stanu świadomości społeczeństwa, co do wymogów prawa nakładanych na m.in. instytucje zainteresowania publicznego, które w sposób pośredni wpływają na korzystanie z usług świadczonych przez te instytucje. Bank jako instytucja obowiązana na mocy UAML, zgodnie z dyspozycją art. 34 ust. 1 zobowiązany jest do stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. W tym konkretnym wypadku zgodnie z art. 34 ust. 1 pkt 4 lit. a) zobowiązany jest do: “badania źródła pochodzenia wartości majątkowych będących w dyspozycji klienta –…
-
Ochrona interesu publicznego a rola funkcji zgodności.
Zgodnie z definicją słownikową poprzez zaufanie rozumie się przekonanie, że jakiejś osobie lub instytucji można ufać lub też przekonanie, że czyjeś słowa, informacje itp. są prawdziwe oraz przekonanie, że ktoś posiada jakieś umiejętności i potrafi je odpowiednio wykorzystać[1]. Zaufanie wobec jakiegoś obiektu jest to wiedza lub wiara, że jego działania, przyszły stan lub własności okażą się zgodne z naszym życzeniem. W związku z tym należy przyjąć, iż zaufanie można mieć, posiadać, żywić lub czuć do kogoś lub do czegoś. Tym “kimś” może być druga osoba, szersza grupa osób czy też jakaś organizacja, firma lub instytucja[2]. Niemniej jednak odnosząc się do definicji zaufania, nie sposób uwzględnić jego immanentnego przymiotu jakim jest ryzyko, które to w zależności od kontekstu, sytuacji i okoliczności faktycznych może być rozumiane jako potencjalne zagrożenie lub szansa. Ryzyko, jak i samo zaufanie zorientowane jest na zdarzenia przyszłe, związane z dozą niepewności.…
-
Hierarchizacja zgodności a sprzeczność interesów.
“Funkcja zgodności jest obowiązana przede wszystkim koncentrować się na tych aktywnościach, które wynikają z przepisów prawa.” Funkcja zgodności to nihil novi na polskim rynku. Świadczy o tym, zarówno właściwe ustawodawstwo, standardy i rekomendacje organów nadzoru, ale także liczba ogłoszeń o pracę właściwa dla obszaru zgodności, konferencji, szkoleń i wszelakiej maści wydarzeń, organizowanych na krajowym podwórku. Wraz z coraz większą “popularnością” tej roli, warto zastanowić się nad jej przyszłością, a przede wszystkim kierunkiem jej rozwoju, który chcąc nie chcąc staje się wypadkową działań podejmowanych przez pracowników tych jednostek. Pierwotna ciekawość i czerpanie z zagranicznych wzorców ustępuje miejsca krajowej interpretacji zadań i roli tej funkcji. Wreszcie compliance przestaje być domeną organizacji wchodzących w skład międzynarodowych grup kapitałowych i sektorów regulowanych, które nierzadko się przenikają, co prowadzić może do pewnego rodzaju sprzeczności (o ile nie konfliktu interesów), ale o tym za chwilę. Popuśćmy…
-
Nowelizacja ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych – The NeverEnding story
Wczoraj po raz kolejny serwisy informacyjne oraz portale branżowe zostały rozgrzane do czerwoności po informacji dotyczącej publikacji w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, założeń do projektu nowelizacji ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Po raz kolejny ponieważ jest to co najmniej trzecie, na przestrzeni ostatnich czterech lat, podejście naszego ustawodawcy do nowelizacji, tej istotnej ustawy z punktu widzenia, przeciwdziałania przestępstwom skarbowym oraz praniu pieniędzy. W 2018 r. żyliśmy projektem ustawy o jawności życia publicznego, która wprowadzała kontrowersyjne zapisy, zarówno o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, jak i te, które przewidywały przyznanie statusu sygnalisty osobom informującym o naruszeniach prawa, na mocy postanowienia prokuratora. Z ulgą przyjęto informację o odejściu od tego pomysłu i takiej architektury, zarówno ochrony sygnalistów, jak i dochodzenia odpowiedzialności osób prawnych. Niemniej problem nie zniknął, wciąż efektywność ustawy, obowiązującej w obecnym kształcie, pozostaje znikoma. Zerknijmy na statystyki: w 2017 r. do sądów wpłynęło 14…
-
Projekt ustawy o ochronie sygnalistów – akt drugi
W dniu 12 kwietnia br. na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano kolejna wersję projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, mającego na celu implementację do polskiego porządku prawnego dyrektywy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Projekt datowany jest na dzień 6 kwietnia 2022 r. W porównaniu do poprzedniej wersji, opublikowanej w październiku ubiegłego roku, która spotkała się z ogromnym zainteresowaniem społecznym, czemu dano wyraz w trakcie konsultacji publicznych, w trakcie których zgłoszono blisko tysiąc uwag, odnotowujemy kilka zmian strukturalnych i systemowych oraz szereg tych o charakterze redakcyjno-porządkowym. W omawianej wersji projektu ustawy rozbudowano definicję organu publicznego wskazując na naczelne i centralne organy administracji rządowej, organy państwowe z wyłączeniem RPO, organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego, regionalne izby obrachunkowe, Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Komendanta Głównego Straży Pożarnej oraz UKNF. Katalog podmiotowy Fundamentalną zmianą jest…
-
Polska ustawa sankcyjna
W dniu 30 marca br. do Sejmu RP przekazany został Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, jako legislacyjna odpowiedź polskiego ustawodawcy na rosyjską agresję na Ukrainę. Projekt ten w sposób bezpośredni wpływać będzie na sposób prowadzenia działalności przez polskich przedsiębiorców. Omawiany projekt ustawy zakłada utworzenie tzw. polskiej listy sankcyjnej. Zgodnie z art. 2 Projektu wspomniana lista prowadzona przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ma być publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Wpisu na ww. listę dokonywał będzie minister właściwy ds. wewnętrznych na podstawie wniosku organów uprawnionych, o których mowa w art. 3 ust. 3 projektu, w tym m.in.: Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szefa ABW czy też Komisji Nadzoru Finansowego. Warto zauważyć, iż od decyzji o wpisie na listę nie przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W związku…
-
Wpływ geopolityki na ryzyko braku zgodności
24 lutego 2022 r. to data, która w przyszłości uznawana będzie za graniczną z punktu widzenia historii Europy, w szczególności jej Środkowo – Wschodniej części. Wraz z inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, upadł mit „końca historii”, który już od czasów Georga Wilhelma Friedricha Hegla, przez słynny już utwór autorstwa Francisa Fukuyamy pt. Koniec historii i ostatni człowiek (ang. The End of History and The Last man), aż po ostatnie tygodnie poprzedzające wojnę na Ukrainie, głosił przezwyciężenie historii dziejowej oraz ostateczne nastanie czasów pokoju. Pokoju oraz stabilizacji, wyrażonej zgodnie z przewidywaniami Fukuyamy w postaci liberalnej demokracji oraz jej komplementarnego elementu składowego – wolnego rynku. Parę dni temu, szukając opracowań, książek i publikacji, mogących w sposób bardziej kompleksowy przybliżyć motywy, intencje i sposób działania decydentów Federacji Rosyjskiej, którzy kategorycznie odrzucają obecny porządek świata włączając w to nie tylko strefy wpływów, przepływy towarów…
-
Ustawa o ochronie sygnalistów – pierwsze efekty konsultacji społecznych
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji, poświęconej projektowi ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, wnioskodawca udostępnił stanowiska zgłoszone w ramach opiniowania projektu, m.in. Związku Powiatów Polskich, Związku Województw czy też Unii Metropolii Polskich. Uwagi zgłoszone przez ww. organizacje zrzeszające dot. w głównej mierze zastrzeżeń dot. zgodności projektu ustawy z postanowieniami dyrektywy. Szczególną uwagę zwraca się na obawy przedstawicieli samorządów co do obowiązku ustanowienia kanałów informowania o naruszeniach w JST bez możliwości tworzenia wspólnych dla wielu gmin kanałów dokonywania zgłoszeń, a także stworzenia wspólnego systemu #whistleblowing dla jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego. Ponadto odniesiono się również do przepisów z zakresu odpowiedzialności karnej, zaproponowanych w treści projektu ustawy, postulując złagodzenie kar z uwagi na krótki termin vacatio legis. Autorzy stanowisk zgodnie podkreślili, iż projektodawca opublikował projekt zdecydowanie zbyt późno, aby móc efektywnie przeprowadzić proces…
