-
Polish Foreign Corrupt Practices Act potrzebny od zaraz
„No i co uważasz? Moim zdaniem, według mnie kilka niedociągnięć jest.” To dialog z jednej z polskich komedii, ale i wielce prawdopodobna transkrypcja rozmowy pomiędzy członkami Grupy Roboczej ds. Przekupstwa w Międzynarodowych Transakcjach Handlowych (OECD Working Group on Bribery ), przeprowadzającej 4 fazę ewaluacji polskiego systemu prawnego. W dniu 15 grudnia 2022 r. OECD opublikowało raport podsumowujący kolejną ocenę skuteczności polskiego systemu w zwalczaniu zjawiska korupcji i łapownictwa transgranicznego. Lektura tego dokumentu nie napawa optymizmem. Raport bardzo celnie punktuje niedociągnięcia oraz ewidentne braki oraz luki w polskim systemie prawnym w szczególności w zakresie przeciwdziałania korupcji, odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, a także ochrony sygnalistów. Przytoczony powyżej dialog to niestety śmiech przez łzy mając na uwadze fakt, iż rekomendacje przedstawione przez OECD w dużej mierze dotyczą tych samych obszarów, które zostały zasygnalizowane…
-
Ochrona interesu publicznego a rola funkcji zgodności.
Zgodnie z definicją słownikową poprzez zaufanie rozumie się przekonanie, że jakiejś osobie lub instytucji można ufać lub też przekonanie, że czyjeś słowa, informacje itp. są prawdziwe oraz przekonanie, że ktoś posiada jakieś umiejętności i potrafi je odpowiednio wykorzystać[1]. Zaufanie wobec jakiegoś obiektu jest to wiedza lub wiara, że jego działania, przyszły stan lub własności okażą się zgodne z naszym życzeniem. W związku z tym należy przyjąć, iż zaufanie można mieć, posiadać, żywić lub czuć do kogoś lub do czegoś. Tym „kimś” może być druga osoba, szersza grupa osób czy też jakaś organizacja, firma lub instytucja[2]. Niemniej jednak odnosząc się do definicji zaufania, nie sposób uwzględnić jego immanentnego przymiotu jakim jest ryzyko, które to w zależności od kontekstu, sytuacji i okoliczności faktycznych może być rozumiane jako potencjalne zagrożenie lub szansa. Ryzyko, jak i samo zaufanie zorientowane jest na zdarzenia przyszłe,…
-
Ustawa o ochronie sygnalistów – pierwsze efekty konsultacji społecznych
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji, poświęconej projektowi ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, wnioskodawca udostępnił stanowiska zgłoszone w ramach opiniowania projektu, m.in. Związku Powiatów Polskich, Związku Województw czy też Unii Metropolii Polskich. Uwagi zgłoszone przez ww. organizacje zrzeszające dot. w głównej mierze zastrzeżeń dot. zgodności projektu ustawy z postanowieniami dyrektywy. Szczególną uwagę zwraca się na obawy przedstawicieli samorządów co do obowiązku ustanowienia kanałów informowania o naruszeniach w JST bez możliwości tworzenia wspólnych dla wielu gmin kanałów dokonywania zgłoszeń, a także stworzenia wspólnego systemu #whistleblowing dla jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego. Ponadto odniesiono się również do przepisów z zakresu odpowiedzialności karnej, zaproponowanych w treści projektu ustawy, postulując złagodzenie kar z uwagi na krótki termin vacatio legis. Autorzy stanowisk zgodnie podkreślili, iż projektodawca opublikował projekt zdecydowanie zbyt późno, aby móc efektywnie…
-
Ustawa o ochronie sygnalistów nie wcześniej niż w I kwartale 2022
Wiceminister rodziny i polityki społecznej podczas posiedzenia KWRiST poinformował, iż ustawa wprowadzająca do polskiego systemu prawnego wymogi tzw. dyrektywy o ochronie sygnalistów pojawi się nie wcześniej niż w I kwartale przyszłego roku. Wczoraj otrzymaliśmy oficjalne potwierdzenie, iż ustawa wprowadzająca do polskiego systemu prawnego wymogi tzw. dyrektywy o ochronie sygnalistów pojawi się nie wcześniej niż w I kwartale przyszłego roku. „Optymistycznie szacujemy, że na początku pierwszego kwartału przyszłego roku będziemy mogli przygotować wersję, która będzie mogła zostać przedstawiona zarówno na Komitet Europejski jak również Komitet Stały Rady Ministrów” 1)https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/rzad-nie-zdazyl-z-ustawa-o-sygnalistach-samorzady-chca-okreslenia-zasad Brak transpozycji – co teraz? Brak transpozycji dyrektywy do polskiego porządku prawnego w terminie jej wymagalności, niestety staje się niechlubną regułą w przypadku działalności polskiego ustawodawcy. Wystarczy przywołać w tym miejscu przykład implementacji na polski grunt tzw. dyrektywy AML V, której wymagalność przypadła…
-
Zapewnienie ochrony sygnalistom
W grudniowym wydaniu magazynu „Personel Plus”, ukaże się mój artykuł pt. „Zapewnienie ochrony sygnalistom”. „It’s the final countdown” Pozostał ledwie miesiąc do terminu wymagalności dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. W ciągu kilku najbliższych dni powinniśmy poznać efekt 30 dni konsultacji społecznych, zainaugurowanych w następstwie opublikowanego projektu polskiej ustawy. Mając na uwadze zaproponowany we wspomnianym projekcie vacatio legis, a także przepisy wprowadzające odpowiedzialność karną m.in. z tytułu braku ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, należy dołożyć tym większej staranności do należytego wdrożenia systemu ochrony sygnalistów, stanowiącego element systemu zarządzania zgodnością. Zapraszam do zapoznania się z artykułem opublikowanym w grudniowym numerze magazynu Personel Plus, który traktuje o praktycznych aspektach wdrożenia wraz z określeniem fundamentalnych…
-
Projekt ustawy o ochronie sygnalistów – analiza wstępna
W dniu 17 grudnia br. upłynie termin transpozycji do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, zwana powszechnie dyrektywą o ochronie sygnalistów. Od wielu miesięcy szerokie grono środowiska prawno-compliance z utęsknieniem wyczekiwało ujawnienia projektu ustawy stanowiącego transpozycję do polskiego porządku prawnego tzw. unijnej dyrektywy o ochronie sygnalistów. Na przestrzeni tego czasu, również na łamach niniejszego bloga, powstało kilkanaście tekstów traktujących o wymogach wspomnianej dyrektywy, ale i nadziejach z jakimi wiązano transpozycję dyrektywy do polskiego porządku prawnego. Czy słusznie? Przekonajmy się. Zapraszam do omówienia projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, opublikowanego w dniu 18 października br. Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, gdyż taką oficjalną nazwę otrzymał opublikowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej projekt, składa…
-
OECD mówi sprawdzam. Polska trzyma karty przy orderach.
W następstwie konsultacji przeprowadzonych przez OECD ze stroną Polską w listopadzie 2020 r., Grupa Robocza, w opublikowanym w dniu 22 czerwca br. komunikacie wyraziła swoje rozczarowanie brakiem jakichkolwiek działań po stronie polskiej, zmierzających do wdrożenia reform legislacyjnych w celu nowelizacji przepisów z zakresu odpowiedzialności osób prawnych, jak i ochrony osób informujących o przypadkach naruszenia prawa. Od czasu ostatniej oceny Polski w 2013 r., Grupa Robocza OECD ds. Łapownictwa wielokrotnie wzywała Polskę do realizacji kluczowych rekomendacji, a także wdrożenia reform legislacyjnych w zakresie zwalczania tzw. łapownictwa zagranicznego, zgodnych ze zobowiązaniami wynikającymi z Konwencji Antykorupcyjnej OECD. Grupa Robocza OECD wyraża swoje rozczarowanie brakiem działania po stronie polskiej w zakresie wdrożenia odpowiednich reform zmierzających do pociągnięcia do odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, w szczególności zapewnienia, że przepis o bezkarności nie może mieć zastosowania w sprawach dotyczących łapownictwa zagranicznego. 17 grudnia 1997 roku została zatwierdzona Konwencja…
-
Jawność życia publicznego czyli antykorupcja po polsku
Projekt nowelizacji kodeksu karnego, przewidujący zaostrzenie przepisów w przypadku popełnienia przestępstwa o charakterze korupcyjnym, wniesiony został do Sejmu RP w dniu 2 czerwca br. Projekt stanowi wariację nt. ustawy antykorupcyjnej, flagowego projektu Kukiz’15. Projekt zakłada m.in. rozszerzenie listy przestępstw, wobec których sądy będą mogły orzekać o tzw. śmierci publicznej. Projekt nowelizacji, który swym zakresem obejmuje zmiany w m.in.: Kodeksie karnym, ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora, ustawie o partiach politycznych, w dniu 2 czerwca br. trafił do Sejmu RP. Pod projektem podpisali się posłowie klubu PiS, koła Kukiz’15 oraz koła Polskie Sprawy. Autorzy projektu w treści uzasadnienia wskazali, iż: Problem korupcji towarzyszy polskiemu życiu publicznemu, a także innym dziedzinom życia społecznego, od lat. Jej wysoki poziom ma szereg istotnych, negatywnych konsekwencji dla praktycznie wszystkich dziedzin życia społecznego i gospodarczego. Projekt w wielu miejscach…
-
A.D. 2021 – początek dekady compliance
Naznaczony pandemią, rok 2020, odcisnął swe piętno, nie tylko na państwowych gospodarkach i systemach opieki zdrowotnej. Wartym odnotowania jest również wpływ zachodzących zmian społecznych, jak i gospodarczych, na systemy zarządzania zgodnością (Compliance), których rozkwit i ewolucję, obserwować będziemy w nadchodzącej, trzeciej dekadzie XXI wieku. „Był to dziwny rok, w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia.” Przywołany fragment, otwierający narodową epopeję Henryka Sienkiewicza, zdaje się trafniej niż kiedykolwiek wcześniej, opisywać rzeczywistość mijającego roku. (Nie)zgodny rok 2020 Wkroczyliśmy w ostatni rok drugiej dekady XXI wieku, mając większą lub mniejszą pewność co do zakresu wyzwań, jakie czyhać będą na compliance na przestrzeni 12 miesięcy. Niestety (w tym wypadku), przekonaliśmy się po raz kolejny, iż żyjemy w globalnej wiosce. Wydarzenia ze straganu w chińskim Wuhan wywołały efekt motyla, którego skutki odczuwamy i odczuwać…
-
Sygnalista w trzech aktach: Praca u podstaw
Dyrektywa dot. ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii 1)https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L1937&from=en wyznacza termin transpozycji jej postanowień do systemów prawnych, państw członkowskich Unii Europejskiej, na dzień 17 grudnia 2021 r. Regulacja ta ma za zadanie standaryzację oraz systemową harmonizację statusu i ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości tj. sygnalistów (ang. whistleblowers), a także całego procesu zgłaszania naruszeń i informowania o nieprawidłowościach, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Efektywna transpozycja wymogów wskazanych w dyrektywie do systemów prawnych państw członkowskich to długotrwały i żmudny proces. Ustanowienie ram prawnych, które w sposób dostateczny zapewniać będą jednocześnie mechanizmy pozwalające na weryfikację dokonanego zgłoszenia pod kątem jego rzetelności i prawidłowości, a także skuteczną ochronę sygnalisty w trakcie przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, jak i po jego zakończeniu, stanowi wyzwanie, zarówno dla europejskich prawodawców, jak i podmiotów obowiązanych. Systematyzacja Instytucja sygnalisty, czyli osoby dokonującej zgłoszenia nieprawidłowości…
