Wirus SARS-Cov-2, który wywołuje chorobę COVID-19, potocznie zwaną "koronawirusem", to temat przewodni większości mediów na całym świecie.
Stacje telewizyjne prześcigają się w informowaniu o nowych ogniskach choroby. Niezliczeni eksperci instruują nas, w jaki sposób należy postępować, aby ustrzec się zarażenia, jak dbać o higienę, jakie zasady ostrożnościowe wdrożyć, aby ustrzec się przed chorobą. Temat higieny i prewencji przed zarażeniem stał się nawet przedmiotem sporu interpretacyjnego dwóch Marszałków Senatu RP (notabene lekarzy z wykształcenia). Materiały filmowe oraz zdjęcia dokumentujące instrukcje, mające na celu zobrazowanie prawidłowego sposobu dbania o higienę dłoni, zaprezentowane przez obecnego i byłego Marszałka Senatu RP, obiegły serwisy informacyjne w całym kraju.
Nakręcająca się spirala medialna z jednej strony przyczynia się do zwiększonej ostrożności, a także dbałości o własny stan zdrowia co w sposób pośredni rzutuje na odpowiedzialną postawę społeczną. Z drugiej jednak strony, powoduje zwiększone napięcie społeczne, generuje negatywne emocje. Słowo panika, na tym etapie być może to zbyt wiele, jednakże informacje o desperackich przypadkach zabezpieczenia siebie i własnej rodziny poprzez gromadzenie zapasów suchego prowiantu, nasuwa spostrzeżenie, iż balansujemy na krawędzi.
Gromadzenie zapasów żywności, desperackie poszukiwanie słynnych już maseczek, które wedle ludowej prawdy mają chronić przed zarażeniem wirusem, wszystko to prowadzi do sytuacji, w której uaktywniają się jednostki chcące wykorzystać sytuację celem osiągnięcia korzyści własnej. Wykorzystują nastroje społeczne, emocje i ogólny stan niepokoju w społeczeństwie celem maksymalizacji zysku. Jest to swego rodzaju dysonans poznawczy polegający na mylnej interpretacji postawy pt. zaradność i przedsiębiorczość. Brak etyki w ramach podejmowanych działań wyklucza wspomniane postawy.
Żerowanie na emocjach
Postępowanie polegające na oferowaniu do sprzedaży masek, służących na co dzień pracownikom budowlanym, reklamując je jako: "Maska antywirusowa. Koronawirus", jest niczym innym jak czynem nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z art. 16 ust. 2 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:
reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję do nabycia towaru lub usługi uznawana jest za czyn nieuczciwej konkurencji.
Liczba ogłoszeń na popularnych portalach aukcyjnych i sprzedażowych, ale także tych znajdujących się w materiałach reklamowych, w treści których przeczytamy o "maseczce chroniącej przed koronawirusem" jest zatrważająca. Chęć szybkiego i łatwego zysku, żerując na ludzkich emocjach i nastrojach społecznych, nasuwa najmniej parlamentarne implikacje.
Co więcej, ceny zwykłych maseczek poszybowały drastycznie w górę. Jak przyznał Tomasz Jankowski, rzecznik serwisu Ceneo.pl w wypowiedzi dla Wirtualnej Polski:
Ceny maseczek wzrosły nawet 30-krotnie. Średnio natomiast o 100 proc.
Symptomatycznym jest, iż drastyczna podwyżka cen dotyczy nie tylko sprzedaży detalicznej, nakierowanej na klienta detalicznego, hurtownie odpowiedzialne za dostarczanie tego typu ekwipunku i wyposażenia do szpitali podniosły ceny o kilkaset procent w stosunku do tych sprzed wybuchu epidemii.
UOKiK na straży
Dziś, tj. 28.02.2020 r. w siedzibie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zorganizowano briefing prasowy, w którego trakcie Pan Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK zaprezentował działania w odniesieniu do wszczętego przez urząd "postępowania w sprawie nieuczciwych działań hurtowni wobec szpitali".
Jak poinformował Prezes UOKiK :
dwie hurtownie wypowiedziały szpitalom umowy na dostawy środków ochrony indywidualnej, a których uzupełnienie zostało powierzone Agencji Rezerw Materiałowych. Z uzyskanych przez urząd informacji wynika, że hurtownie rozwiązują umowy, aby w efekcie uzyskać znacznie wyższe ceny m.in. maseczek chirurgicznych. Jest to efekt pojawiających się fałszywych informacji o ogniskach koronawirusa.
Przedmiotem postępowania wszczętego przez UOKiK będzie weryfikacja:
Czy hurtownie wypowiadając umowy szpitalom nie łamią przepisów prawa konkurencji, w tym poprzez nadużywanie pozycji dominującej lub zawieranie zmów cenowych. Zerwanie umowy szpitalom po to, aby podnieść cenę lub sprzedać produkty na rynku zamiast dostarczyć je placówkom medycznym w ramach wcześniej zawartych umów to działanie nie tylko haniebne, ale również sprzeczne z ustawą.
Jak przypomniano, przez UOKiK w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, posiada uprawnienia do nałożenia kary do wysokości 10 proc. obrotu danego przedsiębiorcy.
Żerowanie na ludzkiej tragedii, postępowanie wbrew etyce to droga na skróty i jedna z najpłytsztych pobudek. Chęć osiągnięcia zysku, przesłaniająca długofalową strategię działalności.
Osiągnięcie krótkoterminowych zysków kosztem utraty reputacji jak widać wciąż znajduje swoich wyznawców.
Play fair, be prepared for others to play dirty & don't let them drag you into the mud.
All you have in business is your reputation - make sure you can sleep soundly at night.
Richard Branson